Czy wiesz, jak nazywać najpiękniejszą i najstarszą część Gdańska? Dlaczego Gdańsk posiada więcej niż jeden Ratusz? Gdzie mieszkał słynny gdański astronom i piwowar? Który kościół jest najstarszy? Czy Stare Miasto to Starówka? Czy nazw Stare Miasto i Główne Miasto można używać zamiennie? Udaj się na zwiedzanie z naszym licencjonowanym przewodnikiem, poznaj ciekawe miejsca, odkryj sekrety Starego Miasta, rozgryź z nami historyczne zagadki, doceń uroki Gdańska!
Funkcjonujący w mowie potocznej wyraz starówka wywodzi się z gwary warszawskiej. Początkowo oznaczał Stare Miasto w Warszawie i przyjął się nawet jako zwyczajowa nazwa własna tej dzielnicy. Co najmniej od połowy XX wieku wyrazu tego używa się w odniesieniu do zabytkowych dzielnic innych miast. Nazwy starówka nie uznają jednak mieszkańcy niektórych miast. Na tej liście jest właśnie Gdańsk.
To, co zwykle we wielu zabytkowych miastach Polski nazywa się Starówką, w Gdańsku jest Głównym Miastem. I jest to chyba jedyny przypadek na świecie, gdzie Stare Miasto nie jest utożsamiane z potoczną Starówką. Na starcie warto więc zaznaczyć, że Gdańsk ma Stare Miasto i Główne Miasto i tych nazw nie można stosować wymienne, bo oznaczają de facto różne obszary śródmieścia. Te dwie części Gdańska, są często ze sobą mylone, ale obydwie warto zobaczyć.
Główne Miasto w Gdańsku jest najbardziej reprezentacyjną częścią historycznego zespołu urbanistycznego. Stare Miasto, położone na północ od Głównego Miasta, ma skromniejsze oblicze, zwłaszcza gdy spojrzeć przez pryzmat zniszczeń II wojny światowej i późniejszej odbudowy, która objęła tylko wybrane obiekty.
Spróbujemy wytyczyć granice, a wówczas łatwiej nam będzie się odnaleźć na mapie Gdańska. Stare Miasto to teren, który rozciąga się między Podwalem Staromiejskim do ul. Wałowej i od Podwala Grodzkiego do Zamczyska i Motławy. To rejon, gdzie znajduje się m.in. Kościół św. Katarzyny i Kościół św. Brygidy, Ratusz Starego Miasta, Wielki Młyn z Muzeum Bursztynu. Główne Miasto natomiast to ulica Długa, Długi Targ i okoliczne uliczki. W Głównym Mieście zlokalizowanych jest więcej zabytków i to one cieszą się największą popularnością wśród turystów. Bazylikę Mariacką czy Fontannę Neptuna zobaczycie, zwiedzając Główne a nie Stare Miasto. Polecamy wycieczkę z przewodnikiem słynną Drogą Królewską. To trasa spacerowa, którą znajdziecie w ofercie Pomorskie Tours.
Co warto zobaczyć na Starym Mieście? Koniecznie Ratusz Staromiejski. To perła Starego Miasta wzniesiona w XVI wieku. Drugi Ratusz, jak łatwo się domyśleć, mieści się na Głównym Mieście. Budynek wielokrotnie był przebudowywany oraz nieznacznie ucierpiał w 1945 roku podczas zburzenia centrum miasta przez wojska radzieckie. Obecnie w Ratuszu Staromiejskim znajduje się Nadbałtyckie Centrum Kultury. Vis-a-vis ratusza stoi pomnik Heweliusza, który był radnym miasta i w ratuszu trzymał nawarzone przez siebie piwo. Tuż obok mieści się Most Chlebowy, zwany Mostem Miłości, pod którym płynie rzeka Radunia.
Most Miłości stał się w ostatnich latach popularną atrakcją turystyczną. Wzorem innych europejskich miast ugina się pod ciężarem kłódek. Zakochani wieszają na nim symbol swojej miłości, a kluczyk wrzucają do kanału Raduni. Patrząc na liczbę kłódek śmiało można powiedzieć, że miłość w Gdańsku ma się całkiem dobrze.
Drugi top zabytek to średniowieczny Wielki Młyn - jeden z największych obiektów przemysłowych średniowiecznej Europy. Znajduje się w pobliżu ratusza, na Wyspie Młyńskiej. Wzniesiona przez Krzyżaków w 1350 roku budowla pełniła funkcję młyna, piekarni oraz spichlerza. Pod koniec II wojny światowej została częściowo zniszczona, następnie w latach 60. została odbudowana. Czy wiecie ile różnych funkcji miało to miejsce? W Wielkim Młynie działała dyskoteka, znajdowały się magazyny, targowisko, Pewex, salon gier, centrum handlowe. Dziś to siedziba Muzeum Bursztynu, w którym można podziwiać ponad tysiąc eksponatów z unikatowym na skalę światową skarbem muzealnym – Jaszczurką Gierłowską.
Gdańskie Stare Miasto to też zabytkowe kościoły. Jest ich sześć, a na pierwszy plan wysuwa się, Kościół Św. Katarzyny. Ten najstarszy kościół parafialny w Gdańsku, z ogromnym carillonem składającym się z 50 dzwonów, dwukrotnie ucierpiał w pożarze. W 1905 roku. w wieżę uderzył piorun, co skutkowało doszczętnym spaleniem więźby dachowej, zawaleniem sklepień. Zniszczeniu uległ też hełm i carillion. Kościół odbudowano, a w 2006 roku świątynia ponownie znalazła się w płomieniach.
Drugi obiekt sakralny, Kościół Św. Brygidy to świątynia, która ma duże znaczenie dla gdańszczan. Kojarzą ją z najnowszą historią, kiedy stała się bastionem "Solidarności”. To tutaj powstało centrum opieki duszpasterskiej nad strajkującymi robotnikami, to tu znaleźli schronienie i wsparcie członkowie zdelegalizowanej „Solidarności”. Turystów przyciąga tu słynny bursztynowy ołtarz i krypta czaszek.
Szczególne miejsce na mapie zabytków Starego Miasta i Gdańska zajmuje Poczta Polska, w której pracownicy 1 września 1939 roku odpierali ataki hitlerowskie. Wsławili się bohaterską i tragiczną obroną tego budynku. Dziś jest tu m.in. Muzeum Poczty Polskiej.
W 1945 roku Stare Miasto ucierpiało w nieco mniejszym stopniu niż Główne Miasto. W dużej mierze nie odbudowano zniszczonych kamienic i zburzono część tych, które ucierpiały w niewielkim stopniu. Na ich miejsce wprowadzono ceglane bloki. To jednak wątek na inny spacer i inną opowieść…