Powstał 40 mln lat temu w Eocenie. Gdy się go podpali – płonie, i mimo, że to nie kamień chętnie wybierany jest przez rękodzielników do wyrobu biżuterii. Jego wartość trudno przecenić i do dziś rozsławia Pomorskie na cały świat. Mowa o złocie Bałtyku czyli bursztynie bałtyckim, który jest nieodłącznym elementem tego regionu. Nie sposób mówić o tym kawałku Polski pomijając w tej opowieści bursztyn.
Bursztynowy szlak...
… w dawnych czasach wyznaczała trasa handlowa między krajami śródziemnomorskimi, a ziemiami na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Dokładny przebieg szlaku nie został jednoznacznie określony. Odtwarzany jest na podstawie wzmianek w dokumentach źródłowych i głównie dzięki wynikom badań archeologicznych. Szlak znaczą znaleziska rzymskich monet, ale też wyrobów z brązu i ceramiki a także znaczne ilości bursztynu. Na szlaku leżał np. dzisiejszy Wrocław. Z Wrocławia prowadził on dalej przez Kalisz, Żnin, Bydgoszcz i Świecie do Pruszcza Gdańskiego. O jego śladzie, a także o samym bursztynie opowiada Faktoria Handlowa właśnie w Pruszczu Gdańskim. Ten niezwykły obiekt przypomina, że na tym obszarze, przed wiekami nad jeziorem lagunowym, które się tu znajdowało - był jeden z końcowych punktów na szlaku łączącym bogate w bursztyn wybrzeża Bałtyku z terenami Cesarstwa Rzymskiego. W skład pruszczańskiej Faktorii wchodzą: Chata Wodza, Hala Targowa oraz Chaty Bursztyniarza i Kowala. Na miejscu można odpocząć i poczuć klimat życia sprzed niemal 2 tysięcy lat.
Bursztyn w muzeum
Bardzo ciekawą opowieść o bursztynie oraz jego prezentację proponuje Muzeum Bursztynu w Gdańsku. Unikatowa placówka w wyjątkowym obiekcie – w Wielkim Młynie – opowiada historię tego naturalnego artefaktu udostępniając setki eksponatów z różnych okresów, różnej wielkości i wagi. Od inkluzji sprzed 40 mln lat, przez bursztynowy las po zabytkowe i współczesne wyroby bursztynników i artystów. To tutaj znajduje się największa bryła bursztynu na świecie wpisana w 2022 r. do Księgi Rekordów Guinnessa. Waży 64,2 kg.
Na pierwszej kondygnacji Muzeum Bursztynu można dowiedzieć się o procesie powstawania bursztynu – na świecie jest blisko 300 odmian żywic w różnym wieku kolorze. Warto wiedzieć, że biały, czarny a nawet zielony to także może być bursztyn! Na drugim piętrze dostępne są wyroby z tego szlachetnego minerału zabytkowe i współczesne, które wprawią w zachwyt każdego. To nie tylko biżuteria czy naczynia. W Wielkim Młynie znajduje się największa kolekcja bursztynu na świecie. Bilety do Muzeum Bursztynu można kupić na miejscu lub przez internet. To obowiązkowy punkt podczas jednodniowej wycieczki po Gdańsku.
Kocie łby i bursztyn czyli urokliwa ul. Mariacka
Bursztyn to nie tylko eksponaty, które można podziwiać w muzeum czy na wystawach to także żywy minerał chętnie wykorzystywany do tworzenia biżuterii i wyjątkowych wyrobów kupowanych dzisiaj równie chętnie w sklepach z bursztynami. Ich wręcz nadreprezentację mamy na ulicy Mariackiej – najbardziej reprezentatywnej uliczce Głównego Miasta. To co oferują bursztynnicy w sklepach i sklepikach z bursztynem, ale także jak wygląda pracownia bursztynu można zobaczyć właśnie tam. Nazywana przez niektórych Bursztynową Mariacką to miejsce, które w klimatyczny sposób oddaje ducha dawnego miasta, ale kreśli też trendy współczesne oferując bogaty asortyment buzyteryjno-użytkowy. Na tej malowniczej gdańskiej uliczce i w jej pobliżu znajduje się wiele galerii i warsztatów sprzedających biżuterię z bursztynu zatopionego w srebrze czy złocie. Przedłużenie tego klimatu poczujemy też na Długim Pobrzeżem, na którym również galerie i sklepy z bursztynem oferują swoje wyroby.
Ołtarz w św. Brygidzie
Bursztynowy przystanek dla chętnych jest także w kościele św. Brygidy w Gdańsku. Ten punkt polecamy także w ramach wycieczki z przewodnikiem organizowanej przez pomorskietours.pl m.in. po Starym Mieście. W świątyni znajduje się bursztynowy ołtarz. To monumentalne dzieło nie jest jeszcze w pełni ukończone - powstaje od 2001 roku i jest owocem pracy wielu artystów bursztynników. Ma 120 m kwadratowych powierzchni i jest największym obiektem bursztynowym na świecie – 3 razy większym od bursztynowej komnaty. Poszczególne elementy wystroju ołtarza mocowane są do rusztowania z rur. Punktem centralnym jest obraz „Matka Boża – opiekunka ludzi pracy“ .
Bursztynowy aparat
Jest jeszcze jeden unikatowy obiekt, z którym warto się zapoznać będąc w Gdańsku. To drewniany aparat fotograficzny z soczewką wykonaną z bursztynu. Jego twórcą był Marek Mazur, konstruktor miniaturowych aparatów fotograficznych. Kolekcje jego wyjątkowych dzieł w tym jedynego na świecie aparatu wykonanego całkowicie z drewna, z obiektywem posiadającym soczewkę z bursztynu można do 3 września oglądać na wystawie w Hewelianum na Górze Gradowej.
Bursztyn na warsztatach
Jednodniowe wycieczki po Gdańsku będą niedługo wzbogacone o warsztaty bursztynowe. 5 i 26 lipca będzie można dowiedzieć się więcej o bursztynie i wykonać pamiątkę z jego użyciem w ramach specjalnie przygotowanych zajęć dla zainteresowanych osób.
Bursztyn niejedno ma imię, niejedną historię opowiada, ale wciąż zadziwia i zachwyca. Dla Pomorskiego bursztyn jest jak kamień węgielny lub też korzeń, który wciąż kwitnie i wydaje owoce.